रुसी ड्रोन खसालिरहेका ‘निडर’ युक्रेनी महिला

एजेन्सी

एजेन्सी : युक्रेनको बुचा शहर, जहाँ रात पर्नेबित्तिकै रुसका ड्रोनको झुण्ड बर्सिन थाल्छन्, ठिक त्यही वेला निस्कन्छन् केही महिला।

युक्रेनको एयर डिफेन्स युनिटको यो भोलुन्टिएर समूहमा धेरैजसो महिला आबद्ध छन्। धेरैभन्दा धेरै संख्यामा पुरुषहरुलाई युद्धको अग्रिम मोर्चामा पठाउने गरिएको छ र यस्तो अवस्थामा दिउँसो शिक्षक र डाक्टर रहेका महिला रातको समयमा युक्रेनको आकाशको रक्षा गरिरहेका छन्।

रुसी सेनाले भयानक आक्रमण गरी बुचा शहर कब्जा गर्दाको विवशताबाट बाहिर आउन पनि उनीहरू खटिरहेको बताउँछन्। हत्या, यातना र अपहरण जस्ता घटनाले भरिएका ती डरलाग्दा दिनका भोगाइले उनीहरूलाई अहिले पनि झस्काउँछ र केही गर्न नसकेकोमा आत्मग्लानि हुन्छ। सन् २०२२ मार्चको अन्यतिर युक्रेनी सेनाले बुचालाई कब्जामुक्त गराएको थियो, त्यही बेलादेखि महिला रक्षाकर्मी बनेर बाहिर आउन थालेका थिए।

पुराना हतियार

भ्यालेन्टिना पशु चिकित्सक हुन्, जो ड्रोन बस्टर्सको रुपमा आबद्ध भइन्। उनको कल साइन अर्थात बोलाउने नाम ‘भाल्किरी’ राखिएको छ। ‘म ५१ वर्षकी भएँ, मेरो तौल १०० किलो छ, दौडन सक्दिन, उनले भनिन्, ‘मलाई प्याकेजिङको काम सुम्पिन्छन् जस्तो लागेको थियो, तर ड्रोन बस्टर्स टिममा लिए।’ उनका धेरै साथी युद्धमा मारिए।

‘यो किट गह्रौँ छ तर हामी महिला पनि गर्न सक्छौँ’ उनी भन्छिन्। भ्यालेन्टिनाको युनिट पूरै इलाकामा हवाई अलर्ट जारी भएपछि आफ्नो बेसबाट जंगलतर्फ भाग्छ र चारजनाको टिम आफ्ना हतियार तैनाथीका लागि अगाडि बढ्छ। तर तिनको मेसिन गन पुराना छन्। हतियारको बाकसमा सोभियत संघको जमानाको छाप छ। भ्यालेन्टिनाको टिममा एक मात्र पुरुष स्यारी पनि छन्।

ड्रोनको सामना

महिलाहरू पुरानो समयको हतियारबाटै अहिलेसम्म ३ वटा ड्रोन खसालेको बताउँछन्। भ्यालेन्टिनाको साथी इना, करिब ५० वर्षकी भइन्। समूहमा आबद्ध भएको पहिलोपटक नै उनलाई बाहिर पठाइयो। त्यो समय निकै खतरनाक रहेको अनुभव सुनाउँदै उनी बच्चालाई जन्म दिँदाको डरलाग्दो क्षणसँग तुलना गर्छिन्। ‘चेरी’ कल साइन पाएकी इना तीन सन्तानकी आमा हुन्। गणित विषय अध्यापन गर्ने चेरीलाई धेरै पटक जंगलबाट सिधै पठाउन कक्षाकोठातर्फ दौडिनुपरेको छ।

‘म आफ्नो कपडा, जुत्ता कारमा राख्छु। लिपिस्टिक लगाउँछु र कारमा बस्छु। कुनामा गएर कपडा फेर्छु र पढाउन जान्छु। फेरि युद्धको मैदानमा फर्किन्छु। पुरुष बाँकी छैनन्, तर हामी छौँ। युक्रेनी महिला सबै काम गर्न सक्छन्’, उनी सुनाउँछिन्।

भोलुन्टियर युनिटको कुनै सार्वजनिक तथ्यांक नभएकाले कति महिला आबद्ध छन् भन्ने पनि यकिन छैन। तर रुसले विस्फोटक पदार्थले भरिएका ड्रोन पठाउँदा यो युनिट ठूला शहर र शहर वरिपरि सुरक्षाको ठूला ढाल बनाउन मद्दत गरिरहेको छ।

बचेनन् पुरुष

भोलुन्टिएरका कमान्डर एन्द्रेई भार्लेती पूर्वी डोनबास क्षेत्रको पोक्रोवस्कबाट फर्किएका थिए, जहाँ अहिलेसम्मकै सबैभन्दा भिषण लडाइँ चलिरहेको छ। एन्द्रेईसँग करिब २०० जना मान्छे थिए, जसले बुचा क्षेत्रमा मोबाइल एयर डिफेन्स युनिटहरु सञ्चालन गर्थे र कर्फ्यूको समयमा राती गस्ती गर्थे।

उनी पूर्ण सैन्य सेवाका लागि अयोग्य थिए। युक्रेनले आफ्नो सैन्य परिचालन कानून परिवर्तन गरेपछि थप सिपाहीको आवश्यकता पर्दा उनी पनि योग्य ठहरिए। ‘मेरा ९० प्रतिशत पुरुष सेनामा भर्ती भए भने १० प्रतिशत लुकेर बसेका थिए’, कर्नेल भार्लेतीले भने, ‘हामीसँग सायद कोही बाँकी छ। बचेका पुरुषहरूको पनि कसैको खुट्टा छैन। कसैको आधा खोपडी मात्र बाँकी छ।’

सैनिकको रूपमा मोर्चा सम्हाल्ने भूमिकाको लागि तोकिएको उमेरभन्दा कम उमेरका पुरुषहरू भर्ती गर्ने वा महिलाहरू समावेश गर्ने दुई विकल्प उनीसामु थियो। ‘शुरुमा महिलालाई समावेश गर्ने विचारलाई ठट्टाको रूपमा लिइयो। महिलालाई कम विश्वास गरियो। तर अहिले यो सोच पूरै परिवर्तन भएको छ’ उनी भन्छन्।

महिलाहरू आफ्नो सप्ताहान्तको अधिकांश समय बृहत सैन्य प्रशिक्षणमा बिताउँछन्। ‘मलाई मेरो पेशा, बच्चाहरूको आतंक याद छ’, गहिरो सास फेर्दै भ्यालेन्टिना भन्छिन्, ‘दौडिदै गर्दा छरिएका लाशहरू याद आउँछ।’ उनको परिवार मारिएका सैनिक र नागरिकको शव छल्दै बुचाबाट भागेको थियो। रूससँग युद्ध शुरु भएको लगभग एक हजार दिन पछि उनको देशमा निराशाको बादल मडारिएको छ।

‘हाम्रो जीवन पूर्णतया परिवर्तन भएको छ’ उनी भन्छिन्, ‘हाम्रा भावी योजनाहरु अलपत्र परेका छन्। तर म यो युद्ध चाँडै अन्त्य गर्न मद्दत गर्न यहाँ खटेको छु, यो युद्ध हामीविना समाप्त हुनेछैन।’

हातमा राइफल बोकेर, सेनाको जुत्ता लगाएकी ५२ वर्षीया आन्या, जो अफिस म्यानेजरको जिम्मेवारी निर्वाह गरिरहेकी छिन्। सैन्य तालिमले आफूलाई थप शक्तिशाली बनाएको उनी महशुस गर्छिन्। ‘न म कसैलाई मद्दत गर्न, न आफ्नो रक्षा गर्न सक्षम थिए, त्यसैले म हतियार कसरी प्रयोग गर्ने भनेर सिक्न चाहन्थेँ’ उनी भन्छिन्।

बुचालाई कब्जा गरेपछि, रूसी सैनिक घरघर जान थालेको स्मरण गर्दै उनी थप्छिन्, उनीहरूले हत्या र बलात्कार गरे। जुन दिन आक्रमणकारी बालबालिकालाई मार्न आउँदैछन् भनेर हल्ला फैलियो, त्यस दिन रुसीहरूलाई कहिल्यै माफ नगर्ने निर्णय लिए।’ यद्यपि त्यसपछि त्यहाँ रूसी सैनिक आएनन् र तिनीहरूले कारबाही गर्नुपरेन।

महिलाहरु भने अझै पनि त्यो क्षण सम्झेर आतंकित महशुस गर्छन्। त्यो समयले पिरोलेका उनीहरुले आफू, परिवार र देश जोगाउने तालिम लिएपछि पहिलोपटक राहत महशुस गरेको सुनाए। ‘अब म त्यति धेरै कहिल्यै डराउने छैन र कुनै घटनाको शिकार भएर चुपचाप बस्ने छैन’, उनी भन्छिन्।

रोचक

सबै

• 

  ” #मेरोभरौल” -कविता

  अशोज ७, २०७७

• 

  गर्लफ्रेन्ड भाडामा पाईने देश

  चैत्र ११, २०७६

थारु भाषाको “दिल जिगर तुहि धडकन” अडियो म्युजिक सार्वजनिक ।।

माघ १४, २०७६

राम अवतार चौधरी कपिलवस्तु, १४ माघ । गायक उत्तम चौधरी र अन्नु चौधरीको सुमधुर सांगीतिक स्वरमा सजिएको “दिल जिगर तुहि…